ในช่วงอาทิตย์ที่ผ่านมา เราได้เจอประเด็นหลาย ๆ อย่าง ไม่ว่าจะเป็นเกมแคสเตอร์ที่เป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดความรุนแรงในหมู่เยาชน หรือการนำเสนอประเด็นที่สุดท้ายกลายเป็นการสร้างหรือกระตุ้นความเกลียดชังจนเกิดสถานการวุ่นวายบนโลกแห่งความจริงนอกจอ เวลาที่เกิดเหตุการณ์เช่นนี้ขึ้น ความรับผิดชอบก็จะถูกโยนให้เป็นหน้าที่ของผู้รับข่าว หรือ Audience เอง ว่าไม่มีการแยกแยะ หรือมีพฤติกรรมที่ถูกชักจูงโดยปัจจัยอื่นที่เหนือการคิดวิเคราะห์ของตน
ถ้าเราจะเขียน พูด หรือบอกเล่าเรื่องราวอะไรซักเรื่องลงบนอินเทอร์เน็ต เราจะต้องทำอย่างไร ต้องหาข้อมูล ต้องเช็คความถูกต้องของข้อมูล ต้องดูว่าคนดูจะชอบไหม ต้องดูว่ากระแสตอบรับในเรื่องนั้นจะเป็นอย่างไรบ้างหากลงไป ต้องดูตัวอย่างจากคนอื่น อะไรเต็มไปหมด ในกระบวนการก่อนที่จะได้มาซึ่งคอนเทนต์ อย่างไรก็ตามแม้ว่าคอนเทนต์นั้นจะมีที่มาอย่างไร สุดท้ายแล้วเราสามารถแบ่งมันออกได้เป็น 2 แบบ ได้แก่ ข้อเท็จจริง และข้อคิดเห็น
เป็นเรื่องที่พูดแล้วอาจจะดูไม่แปลกอะไร เพราะทุกวันนี้เราชินกับข่าวที่มีการใส่ความคิดเห็น และคำที่เป็นการแสดงความรู้สึกกันเป็นเรื่องปกติ แต่นั่นก็เป็นแค่ความรู้สึก ยังไม่มีการวัดอย่างแท้จริงถึงเชิงปริมาณของมัน แต่งานวิจัยล่าสุดจาก RAND ได้นำข่าวจากฐานข้อมูลตั้งแต่ปี 1989 ของประเทศสหรัฐอเมริกามาวิเคราะห์ โดยลงลึกไปในระดับภาษาศาสตร์ (linguistic) พบว่าข่าวทุกวันนี้ มีแนวโน้มจะมีความเป็นอัตวิสัยมากขึ้น
ก่อนหน้านี้ Twitter ได้ออกมาประกาศ แบนการใช้งาน Bot สำหรับการทวีต ซึ่งมีโอกาสที่จะถูกจัดให้อยู่ในรูปแบบของแสปมและโดนลบบัญชีได้ ซึ่งเชื่อว่า เป็นส่วนสำคัญที่บรรดาเว็บไซต์ที่หวังผลใช้ในการกระจายข่าวปลอมหรือ Fake News ที่ ณ ยุคนี้ ในมุมของ Journalsim และ Information คงไม่มีประเด็นไหนจะร้อนแรงเท่าเรื่องนี้อีกแล้ว ล่าสุดได้มีงานวิจัยจาก Indiana University ชื่อว่า The spread of low-credibility content by social bots ได้ศึกษาพฤติกรรมการแพร่กระจายของ Fake News โดยตั้งคำถามว่า Social Bot (บัญชี Social Media ที่เล่นโดยคอมพิวเตอร์ และถูกเขียนโปรแกรมให้แชร์ หรือโพสต์อะไรบางอย่าง) กับ Fake News นั้นมีความเกี่ยวข้องกันแค่ไหน
ทุกวันนี้ปฏิเสธไม่ได้แล้วว่าจากพฤติกรรมของเราบน Social Media ความเป็นส่วนตัวของเราเรียกได้ว่าแทบจะไม่มี ด้วยข้อมูลส่วนตัวและ data มหาศาลที่เราป้อนเข้าสู้ Social Media อย่าง Facebook, Twitter หรือ Instagram ในแต่ละวัน ทำให้ Facebook แทบจะรู้จักตัวเรามากกว่าตัวเราเองเสียอีก ดังนั้นหลายคนอาจจะคิดว่า ถ้าเราเลิกเล่น Facebook ก็น่าจะรอด Facebook ก็จะไม่รู้จักเราและทำอะไรเราไม่ได้
ย้ำกันเป็นรอบที่ล้านว่าปัญหาใหญ่ทั่วโลกทุกวันนี้คือปัญหาข่าวปลอมหรือ Fake News หรือการแชร์เนื้อหาข่าวที่ไม่มีความจริง มีความจริงเพียงครึ่งเดียว หรือสร้างขึ้นมาเพื่อหวังผลบางอย่าง ก่อนหน้านี้เราเคยได้นำเสนอประเด็นเกี่ยวกับ Fake News ไปมากมาย ไม่ว่าจะเป็น รู้จักกับ Fake News ทั้ง 7 รูปแบบ ที่เราเจอกันทุกวันบน Facebook, Twitter และ ทำไมโซเชียลมีเดียถึงเผยด้านลบของเราได้ง่ายกว่าด้านดี และวิธีทำคอนเทนต์ให้โลกดีขึ้น หรือ รู้จักกับงานเขียนแบบ Evidence-based เพื่อความน่าเชื่อถือของคอนเทนต์ ทั้งหมดนี้เป็นการสร้างความตระหนักถึงปัญหา Fake News แล้วยิ่งในไทยใกล้ช่วงการเลือกตั้งแล้วด้วย การเผยแพร่ข้อมูลที่ถูกต้องบนโลกอินเทอร์เน็ตก็เป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะคงไม่ต้องบอกว่าปัญหาที่ตามมาภายหลังนั้นร้ายแรงแค่ไหน
ปีที่ผ่านมานับว่าเป็นปีแห่ง Fake News จริง ๆ ซึ่งมันคือ Fake News จริง ๆ ไม่ใช่การที่ Donald Trump หรือผู้นำประเทศแถวนี้ชี้หน้าด่าใครว่าเป็น Fake News ก่อนหน้านี้ทีมงาน RAiNMAKER เคยสำเสนอบทความเรื่อง รู้จักกับ Fake News ทั้ง 7 รูปแบบ ที่เราเจอกันทุกวันบน Facebook, Twitter ทำให้เราอาจจะได้รู้จักกับ Fake News ประเภทต่าง ๆ กันไปบ้างแล้วนั้น เมื่อช่วงปีใหม่ที่ผ่านมาทางเว็บไซต์ Social Media Today ก็ได้จัดอันดับ 10 Fake News ที่มีคนเข้าไป Engage มากที่สุดบน Twitter
คดีเสือดำ หรือบ้านพักตุลาการ เป็นประเด็นที่ถูกพูดถึงมากที่สุดในช่วงหนึ่ง ถ้าเป็นสมัยก่อน เราอาจจะเห็นเรื่องพวกนี้ในหน้าหนังสือพิมพ์ที่เพียงไม่นานก็อาจจะถูกสั่งให้เก็บออกจากแผง หรือมาจากคอลัมน์สายการเมืองของนักวิชาการคนใดคนหนึ่ง แต่ปรากฏว่าเราไม่รู้ต้นตอว่าใครเป็นคนเริ่มต้นกรณีเสือดำขึ้นมา หรือใครเป็นคนแรกที่พยายามตีแผ่เรื่องบ้านพักตุลาการ เรารู้เรื่องราวพวกนี้ผ่านการกระจายศูนย์กลาง ดังนั้นเราไม่แปลกใจที่ เราจะไม่สนใจว่าใครเป็นคนแรกที่พูดถึงมัน แต่เราสนแค่ว่า Message เหล่านั้นมีขนาดใหญ่แค่ไหนและจะส่งผลต่อการเมืองการปกครอง รวมถึงการตั้งคำถามย้อนไปแก่ผู้มีอำนาจอย่างไร
ในปี 2012 หลายคนที่ติดตามข่าวต่างประเทศคงจะเคยได้ยินคำว่า Arab Spring ซึ่งหมายถึงปรากฏการณ์การลุกฮือขึ้นของประชาชนเพื่อเรียกร้องการเปลี่ยนแปลงในประเทศฝั่งตะวันออกกลาง เริ่มต้นจากอียิปที่สามารถทำให้ประธานาธิบปีมุบาร็อกต้องออกจากอำนาจไปได้ กระแสเหล่านี้ลามไปยังประเทศรอบข้าง Google ถึงกับบันทึกปรากฏการณ์นี้ไว้ใน เหตุการณ์ที่สำคัญที่สุดในปี 2012
สำหรับช่วงนี้จะสังเกตว่า ทีมงาน RAiNMAKER นำเรื่องราวของการรู้เท่าทันสื่อ (Media Literacy) มานำเสนอเยอะเป็นพิเศษ เนื่องจากใกล้จะเป็นช่วงหาเสียงเลือกตั้ง ซึ่งนับว่าเป็นจุดหัวเลี้ยวหัวตอของอนาคตของประเทศเลยก็ว่าได้ ซึ่งก่อนหน้านี้เราได้ชวนเปิดประเด็นเรื่อง ทำไมเราถึงควรตระหนักเรื่องการหาเสียงบนโซเชียล และทำความรู้จักกับ Echo Chamber เสียงก้องแห่งโลกโซเชียล ไปแล้ว ซึ่งปัจจัยในเรื่อง Echo Chamber นั้นนับว่าสามารถควบคุมได้ด้วยตัวเรา แต่จะมีอีกสิ่งหนึ่งที่ไม่ได้เกิดจากอัลกอริทึม แต่เกิดจาก ผู้ไม่ไม่หวังดี สิ่งนั้นคือข่าวปลอม หรือ Fake News
เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า
