‘ลองขอเงินคนแปลกหน้า’ ‘เตะฟุตบอลกับคนแปลกหน้า’ ‘ร้องเพลงกับคนแปลกหน้า’ และอีกสารพัดคอนเทนต์กับคนแปลกหน้า ที่เราหลายคนต่างก็เคยรับชม ตลก และสนุกกับคลิปเหล่านี้มามากมาย แต่เคยสงสัยกันไหมว่า การกระทำเช่นเช่นนี้ถูกต้องเหมาะสมหรือไม่ แล้วคนแปลกหน้าเขาสนุกด้วยจริง ๆ หรือ
คนแปลกหน้าเพื่อความบันเทิง ถือเป็นอีกหนึ่งคอนเทนต์รสชาติใหม่ที่กำลังได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา กับการสุ่มหยิบมือถือขึ้นมาเพื่อบันทึกวิดีโอของคนที่สัญจรไปมาบนท้องถนน และร้องขอให้คนเหล่านั้นทำบางสิ่งบางอย่าง อาทิ ขอให้ตอบคำถาม ร่วมเล่นเกม หรือ ให้ของขวัญบางอย่าง เพื่อรอดูปฏิกิริยาท่าทางของคนแปลกหน้าเหล่านั้น
ดังที่เราจะได้เห็นกันบ่อย ๆ ทั้งในชาเลนจ์ “What song are you listening to?” เทรนด์จากปี 2021 ที่มีจุดเริ่มต้นจากผู้ใช้งาน TikTok ชื่อ “Shan Rizwan” ที่สร้างคลิปด้วยการนำกล้องตระเวนถ่ายคนแปลกหน้าบนท้องถนน และถามว่าพวกเขากำลังฟังเพลงอะไรอยู่ หรือผู้ใช้ TikTok ช่อง “salarytransparentstreet” ที่สร้างไวรัลหลักล้านผู้เข้าชม ผ่านการถือไมค์เดินไล่ถามเงินเดือนของผู้คนที่เดินผ่านไปมาบนท้องถนน
ความสนุกของคอนเทนต์ประเภทนี้ ก็คือ ‘ความเรียล’ เพราะผู้ตอบคำถามจะไม่ทันได้เตรียมตัว หรือรู้ล่วงหน้ามาก่อน ผู้ชมจึงรู้สึกตื่นเต้นและเซอร์ไพรส์กับเหตุการณ์และปฏิกิริยาต่าง ๆ ของคนในคลิป ซึ่งในความจริงแล้วก็มีความคล้ายกับรายการโทรทัศน์หลายรายการ ที่ใช้วิธีการซ่อนกล้องและแกล้งผู้คนที่สัญจรไปมา ทว่าในยุคนี้ที่ใคร ๆ ก็สามารถเป็นสื่อได้ คอนเทนต์รูปแบบนี้จึงถูกนำเสนอมากขึ้นแบบไร้ข้อจำกัด และเริ่มนำมาสู่ผลกระทบทางลบเช่นกัน
เพราะหลายครั้งที่คนที่ปรากฎในคลิป ไม่ได้ยินยอมหรือเต็มใจที่จะถูกถ่ายเป็นคอนเทนต์ จนนำไปสู่ปัญหาตามมา อย่างในกรณีสุดโด่งดังที่เกิดขึ้นในประเทศออสเตรเลีย เมื่อเดือนกรกฎาคม ปี 2022 เมื่อ TikTok ช่องของ “Harrison Pawluk” ได้สร้างคลิปคอนเทนต์มอบดอกไม้ให้คนแปลกหน้า ซึ่งสามารถสร้างยอดผู้เข้าชมได้มากกว่า 57 ล้านครั้ง แต่หญิงสูงวัยชื่อ Malee ที่เป็นหนึ่งในคนที่ปรากฎนคลิปดังกล่าวกลับไม่พอใจอย่างยิ่งเมื่อรู้ตัวว่าถูกแอบถ่าย และยังกล่าวว่าเหตุการณ์นี้ “ลดทอนความเป็นมนุษย์ของเธอ”
คงเป็นเรื่องที่น่าประหลาดใจไม่น้อย หากต้องเป็นตัวเราไปปรากฎบนคลิปของคนอื่นอย่างไม่รู้ตัว และเหตุการณ์ต่อมานี้ ได้เกิดขึ้นกับหญิงสาวที่ใช้ชื่อว่า “hilmaafklint” ที่บังเอิญมาเห็นว่าตัวตนของเธอถูกแอบถ่ายด้วยฝีมือใครสักคนและนำไปอัปโหลดบน TikTok ซึ่งเธอได้อธิบายความรู้สึกต่อเรื่องนี้ไว้ว่า “มันทั้งแปลกที่สุด และน่ากลัวที่สุด รู้สึกไม่ปลอดภัยเลย”
เรื่องราวลักษณะนี้ ยังเคยเกิดในไทยและพึ่งเป็นเป็นดรามาเมื่อเดือนตุลาคม ปี 2022 เมื่อครีเอเตอร์สาวบน TikTok ได้ทำคอนเทนต์คลิปขอร้องให้คนแปลกหน้าเลี้ยงไอศกรีม จนกลายเป็นไวรัลที่มีผู้รับชมร่วมกว่า 15 ล้านครั้ง แต่คลิปนี้ได้ทำให้เกิดกระแสวิจารณ์ และคนบนออนไลน์ที่เสียงแตกเป็นสองฝั่ง ระหว่างคนที่ชื่นชอบและสนุกกับคลิป ในขณะที่คนกลุ่มหนึ่งที่ตั้งคำถามถึงการละเมิดความเป็นส่วนตัวของผู้ชายในคลิป
อย่างไรก็ตาม ในทางกฎหมายของ PDPA ได้มีการกล่าวถึงการถ่ายรูปหรือคลิปในที่สาธารณะไว้ว่า การโพสต์รูปหรือคลิปที่มีใบหน้าของคนอื่นลงบนโซเชียลมีเดียของตนเองนั้นจะไม่ถือเป็นความผิด แต่ต้องเป็นการถ่ายที่ใช้ในเชิงพาณิชย์โดยไม่ได้รับความยินยอมจากคนในภาพ ถึงจะถือว่าเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย นั่นจึงทำให้การสร้างคอนเทนต์ในแนวทางนี้ ก็ยังไม่สามารถพูดได้ปากว่าเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมาย
แต่จากตัวอย่างในหลายกรณีที่เกิดขึ้น ได้สะท้อนถึงปัญหาของการแสวงหาความสนุกจากคนแปลกหน้า เพื่อสร้างคอนเทนต์สารพัดแนวทาง ซึ่งมีความน่ากังวลมากขึ้นเรื่อย ๆ ตามความนิยมของโลกออนไลน์ที่เป็นพื้นที่ที่พร้อมฉายแสงให้กับทุกคน การก้าวเดินออกจากบ้านทุกวันนี้ จึงเหมือนการกำลังก้าวขึ้นไปบนเวทีของใครสักคน ที่พร้อมจะถ่ายคลิปของเราในทุกที่ ทุกเวลา เสมือนกล้องวงจรปิดที่เฝ้าติดตามจากทุกแห่ง และเมื่อถึงวันที่พฤติกรรมเหล่านี้กลายเป็นที่คุ้นชินมากขึ้น ความเป็นส่วนตัวของทุกคนต้องถูกลดทอนลงไปด้วยพร้อมกัน
ดังนั้น หากคุณเป็นครีเอเตอร์ที่สร้างสรรค์เนื้อหาบนอินเทอร์เน็ต ก็ควรพิจารณาและตระหนักถึงความสำคัญของการเคารพคนทุกคน การสอบถามความสมัครใจและขอความยินยอมก่อนกดบันทึกภาพ เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ทำได้ง่ายและแสดงให้เห็นถึงความจริงใจ เพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์หรือสุ่มเสี่ยงต่อดราม่าใด ๆ ในช่องทางของคุณ
อ้างอิง : The Verge
