‘สภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ’ ออกแถลงการณ์ข้อควรปฏิบัติสื่อมวลชนไทย เพื่อช่วยสร้างสันติภาพท่ามกลาง Echo Chambers ในโซเชียล

จากสถานการณ์ของไทย – กัมพูชาที่รุนแรงขึ้น เหตุเพราะความขัดแย้งที่บานปลายของผู้นำอำนาจส่งผลกระทบถึงการบาดเจ็บและเสียชีวิตจำนวนมากของประชาชนทั้ง 2 ประเทศ ทาง ‘สภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ’ จึงได้ออกมาแถลงถึงข้อควรปฏิบัติสื่อมวลชนไทย เพื่อลดความขัดแย้งท่ามกลาง ‘Echo Chambers’ ที่สื่อมีบทบาทก่อความเกลียดชังได้ในโลกโซเชียล

เมื่อสถานการณ์ไทย – กัมพูชาถูกปลุกระดมความรุนแรงมาจากบทบาทการให้ข่าวสารของสื่อมวลชนและเสียงวิพากวิจารณ์ตามมุมมองของผู้คนในโลกโซเชียล จนนำไปสู่การรับข้อมูลที่บิดเบือน (Misinformation), ข้อมูลเท็จ (Disinformation) และข้อมูลปลอม (Fake News) ที่แพร่กระจายและตอกย้ำความน่าเชื่อถือแบบมีอคติมากขึ้นจนกลายเป็น ‘Hate Speech’ ต่อประชาชนด้วยกันเอง

อีกทั้งในโลกโซเชียลมีเดียที่อัลกอริทึมบนแพลตฟอร์มจะเสิร์ฟข้อมูลให้ตามสิ่งที่ผู้ใช้แต่ละคนเชื่อ เกิดเป็นวังวนของ Echo Chambers ที่อาจเสพแต่ความเชื่อของตัวเองแบบที่ไม่เปิดรับมุมมองอื่น ๆ และขาดการตรวจสอบเนื้อหาข่าว หรือคอนเทนต์ที่สะท้อนไปถึงการสร้างความเกลียดชังมากขึ้น

ทั้งสภาการสื่อมวลชนแห่งชาติ สมาคมนักข่าวหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย และสหภาพแรงงานกลางสื่อมวลชนไทย จึงได้ออกแถลงการณ์ เรื่องการนำเสนอข่าวสงครามหรือการสู้รบระหว่างประเทศ พ.ศ.2565 ดังนี้

1. ต้องนำเสนอข่าวเกี่ยวกับสถานการณ์ตามข้อเท็จจริง โดยไม่นำเสนอข้อมูลที่สร้างความเข้าใจผิดหรือความคิดเห็นที่สร้างความเข้าใจผิด ความเกลียดชัง และอคติต่าง ๆ
2. พึงระมัดระวังในการเสนอภาพหรือคลิปความสูญเสียจากเหตุการณ์ โดยคำนึงถึงประโยชน์สาธารณะและเคารพในความเป็นมนุษย์ โดยไม่นำความสูญเสียมาใช้เป็นเครื่องมือในการกระตุ้นยอดเอนเกจเมนต์
3. ข้อมูลต้องระบุแหล่งที่มาของภาพ คลิป หรือข้อมูลจากโซเชียลมีเดีย ก่อนนำมาประกอบข่าว เพราะอาจเป็นภาพจากเหตุการณ์อื่นที่ไม่เกี่ยวข้อง หรือเป็นข้อมูลที่คลาดเคลื่อนจากข้อเท็จจริง ซึ่งกรณีใช้แฟ้มภาพข่าว ควรระบุวันที่และบริบทที่ชัดเจน
4. ต้องไม่นำเสนอภาพข่าวที่เป็นการเปิดเผยข้อมูลหรือรายละเอียดทางยุทธศาสตร์ และยุทธวิธีที่กระทบการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ฝ่ายความมั่นคง
5. พึงนำเสนอข่าวโดยการให้ความสำคัญกับหลักมนุษยธรรม สิทธิมนุษยชน กฎหมายระหว่างประเทศ (Rules of war) เช่น การใช้กำลังอย่างพอเหมาะและหลีกเลี่ยงความสูญเสียของพลเรือน การแยกแยะเป้าหมายทางทหารและพลเรือนทั้งสองฝ่าย การปฏิบัติต่อเชลยศึก การใช้อาวุธต้องห้ามตามสนธิสัญญาระหว่างประเทศ เป็นต้น
6. พึงแยกระหว่างประชาชนกับรัฐบาล ไม่ควรเหมารวมว่านโยบายของชาติเป็นเรื่องเดียวกับความคิดเห็นหรือทัศนคติของประชาชนทั้งหมดในชาติเสมอไป และควรแสวงหาแหล่งข้อมูล และแหล่งข่าวหลากหลายที่มิได้ขึ้นตรงกับรัฐเพียงอย่างเดียว รักษาและส่งเสริมความสัมพันธ์อันดีระหว่างประชาชนของทั้งสองประเทศ และให้รัฐบาลของทั้งสองประเทศหาหนทางการแก้ไขความขัดแย้งโดยสันติวิธี
7. ควรปฏิบัติหน้าที่ด้วยความปลอดภัย หลีกเลี่ยงเข้าพื้นที่ที่เป็นพื้นที่เหตุการณ์ที่ยังไม่มีการหยุดยิง และปฏิบัติตามข้อแนะนำของเจ้าหน้าที่ฝ่ายความมั่นคง เพื่อหลีกเลี่ยงความสูญเสีย

และพร้อมกันนี้ ยังได้ขอให้บรรณาธิการของแต่ละองค์กรสื่อประสานงานกับสื่อมวลชนในพื้นที่ เพื่อประเมินความเสี่ยงของสถานการณ์ร่วมกันเพื่อไม่ให้เกิดความสูญเสียบุคลากรในวิชาชีพด้วย

ทั้งนี้ จากสถานการณ์ในปัจจุบันบทบาทของสื่อมวลชนนั้นสำคัญมากในการเป็นกระบอกเสียงที่ช่วยสร้างสันติภายในโลกโซเชียลอย่างมีมนุษยธรรม ด้วยการให้ข่าวสารที่มุ่งเน้นถึงความถูกต้องและมีแหล่งอ้างอิงที่สร้างความน่าเชื่อถือกับทุกฝ่าย โดยลดการใช้คำที่มุ่งร้าย หรือใส่อคติของความชาตินิยมจากการเหมารวม

ซึ่งทาง RAiNMaker ขอแสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้งต่อการสูญเสียชีวิตในเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และขอให้ประชาชนทุกคนที่ได้รับผลกระทบในเหตุการณ์นี้ปลอดภัย

#ไทยกัมพูชา

ที่มา:

https://www.facebook.com/PressCouncilThailand/posts/pfbid0hr3NWRXkX4ACiVvCDWxh6qZLhNmfgR1JcKhm2b4P5zqSZ2sVyCKN5ZRtjnryimkTl

https://scispace.com/pdf/the-impact-of-cognitive-biases-on-the-believability-of-fake-2sgxrbjx10.pdf